ارزیابی ابعاد تاب‌آوری در محلات منطقه 9 شهر تهران با استفاده از تکنیک TOPSIS

زمینه و هدف: شهرها، نظام‌های پیچیده‌ای هستند که نسبت به تهدیدهای طبیعی یا انسانی آسیب‌پذیرند. نگاهی که تاکنون در مدیریت سوانح و مدیریت شهری وجود داشته، رویکرد کاهش مخاطرات بوده است. اما امروزه جوامع در تلاش برای دست‌یابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن­ها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه و عادی) فراهم سازد. در این میان تاب‌آوری، مفهوم جدیدی است که بیشتر در مواجهه با ناشناخته­ها و عدم قطعیت­ها به کار می‌رود. هدف از این مطالعه، ارزیابی و سنجش ابعاد تاب‌آوری در محلات منطقه 9 شهر تهران معین شد. روش: برای نیل به این هدف از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تحلیل پرسشنامه در بین کارشناسان حوزه‌های مختلف که مشرف بر وضع موجود محلات منطقه 9 بوده‌اند، بهره گرفته شد. برای سنجش محلات هشت‌گانه منطقه 9 تهران از لحاظ ابعاد تاب‌آوری، از تکنیک آنتروپی شانون و مدل تاپسیس استفاده شد. یافته‌ها: اهمیت نسبی ابعاد در هشت محله منطقه 9 شهر تهران عبارت‌اند از: اجتماعی 31/0، ساختاری – کالبدی 22/0، زیرساختی 19/0، اقتصادی 14/0 و نهادی 13/0 می‌باشد. طبق محاسبات انجام شده با استفاده از مدل تاپسیس، محله دکتر هوشیار با مقدار 89/0، استاد معین با مقدار 73/0، امام‌زاده عبدالله 66/0، مهرآباد جنوبی 54/0، شهید دستغیب 38/0، سرآسیاب مهرآباد 33/0، فتح 32/0 و شمشیری 30/0 رتبه‌بندی شده‌اند. نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان می‌دهد که بعد اجتماعی در محلات منطقه 9 با وزن 31/0 دارای اهمیت نسبی بیشتری است. در ادامه براساس تکنیک رتبه‌بندی تاپسیس، محلات منطقه 9 تهران، رتبه‌بندی شده­اند که نتایج نشان می‌دهد محله دکتر هوشیار و استاد معین دارای وضعیت مناسب­تری و محله فتح و شمشیری بدترین وضعیت را به لحاظ تاب‌آوری در مقابل سوانح دارند. نتیجه گیری: در جهت افزایش تاب­آوری در شهر تهران و منطقه 9، سرمایه‌گذاری­های آتی فراتر از سرمایه‌گذاری­های مادی و راه‌حل‌های فنی، نیازمند توسعه سرمایه­های انسانی، اجتماعی، ظرفیت نهادی و همکاری بین سازمانی است.